İçsel Ve Dışsal Radyasyondan Korunma Zırhlama
Radyasyon tehditleri, içsel ve dışsal radyasyon tehditleri dahil olmak üzere ikiye ayrılır.
1. İçsel Radyasyondan Korunma Zırhlama
Solunum, sindirim veya derideki yara ve çizikler yolu ile vücuda giren radyoaktif maddeler vücudun içerisinde de ışımaya devam ederler. Bu ışınlanma sonucu yalnızca bir organ zarar görmeyebilir, bütün vücut doku ve hücreleri zarar görür. İçsel radyasyondan korunmada önemli olan parametreler şu biçimde sıralanabilir:
İyi Hijyen
İçsel radyasyondan korunmada hijyenin çok büyük bir önemi vardır, ellere ya da ağız içerisine bulaşan radyoaktif çekirdekler temizlenmelidr. Yeme-içme ve ağız hijyeni olmak üzere hijyen ve ev temizliği alışkanlıkları radyoaktif maddelerin zararlı etkilerinden korunmaya yardımcı olur.
Havalandırma
Solunum yolu ile maruz kalınacak içsel radyasyonlardan korunmada havalandırmanın çok büyük bir önemi vardır. Örneğin, doğal radyasyon kaynaklarından olan Radon yer kabuğunda bulunmaktadır, yer kabuğundan geçerek bina yapı malzemeleri içinde yaşam alanlarına girer ve burda konsantrasyonu artar. Radonun bozunumu neticesinde oluşan kurşun ve polonyum gibi radyoaktif maddeler, havadaki partiküller ve tozlara tutunarak solunum yolu ile vücudumuza girerler. Radon konsantrasyonunu azaltmak için havalandırma yapmak gereklidir.
Evlerdeki Radon Dolaşımı
Evlerdeki Radon Dolaşım
Açık Yaraların Kapatılması
Radyoaktif maddeler veya parçacık türünde radyasyon, cilt üstünde bulunan açık yaralara bulaşarak direk olarak kana geçebilir. Bu şekilde radyoaktif maddelerin veya radyasyonun vücuda direkt alımını engellemek için açık yaraların kapatılması büyük önem arz eder.
2. Dışsal Radyasyondan Korunma
Çevremizde bulunan radyoaktif maddelerin yaydığı radyasyonun vücudumuza dışarıdan ulaşmasına dışsal radyasyon denir. Dışsal radyasyondan korunmada, zaman, mesafe ve zırhlama dahil olmak üzere üç temel kavram vardır:
Radyasyon Kaynağıyla daha Az Zaman Geçirmek, Kaynaktan daha Uzak Durmak ve Kaynağın Zırhlanması daha Az Radyasyon Dozuna Maruz Kalınmasını Sağlar
Dış Radyasyondan Korunmanın Temel Prensipleri
Zamanı En Aza İndir, Mesafeyi En Fazlaya Çıkart, Zırh Kullan
Dış Radyasyondan Korunmanın Ana Bileşenleri
1. Zaman
Radyasyon bulunan ortamda ne kadar az zaman geçirilirse o kadar az doza maruz kalınır.
Alınan Doz = (Doz hızı) x (Zaman)
Örneğin, ölçüm cihazı ortamda 50 mSv/saat’lik bir radyasyon kaynağının varlığını gösteriyorsa, bu ortamda;
1 saat kalındığında Alınan Doz=(50mSv/saat)x(1saat) = 50mSv
2 saat kalındığında Alınan Doz=(50mSv/saat)x(2saat) = 100 mSv olur.
2. Mesafe
Radyasyon kaynağından ne kadar uzak durulursa maruz kalınan doz o kadar az olur. Bu durum ‘Ters-Kare Kanunu’ (“Inverse Square Law”) ile açıklanır.
Denklem
Bu denklemde, I doz hızını, d ise radyasyon kaynağından ne kadar uzakta bulunulduğunu (mesafeyi) göstermektedir.
3. RADYASYON ZIRHLAMA
Radyasyonun şiddetini zayıflatmak için önüne konan ya da onu çevreleyen malzemeye zırh denir. Radyasyon kaynağıyla kişi arasına engel konmasına ise zırhlama denir. Zırhlama, alınan dozu en aza indirmeye yardımcı olur. Radyasyon tipine göre zırhlama gereksinimleri değişiklik gösterir.
Alfa kaynağını zırhlamada bir kağıt parçası yeterliyken, beta kaynakları için alüminyum, gama ve x-ışınları için kurşun tabaka ve nötronlar için beton kullanılır.
Comments